Το Κυπριακό αρχείο δημιουργήθηκε και λειτουργεί με σκοπό να βοηθήσει στη διαδικασία εξεύρεσης του καταλληλότερου ιστοσυμβατού δότη για τους ασθενείς με λευχαιμία ή άλλες αιματολογικές κακοήθεις ή παθήσεις. Η πιο κατάλληλη στιγμή για να επικοινωνήσει ένας γιατρός με το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα, είναι όταν η διάγνωση  του ασθενή έχει εξακριβωθεί και έχει κριθεί ότι σε κάποια δεδομένη στιγμή, μπορεί να χρειαστεί μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Τι είναι η προκαταρτική έρευνα;

Η προκαταρκτική έρευνα για εξεύρεση δότη περιλαμβάνει την αρχική τυποποίηση του ασθενή και των πρώτου βαθμού συγγενών του (αδέλφια, γονείς και παιδιά), τον έλεγχο των υφιστάμενων δοτών στο αρχείο και τον έλεγχο των δοτών που είναι καταγραμμένοι στη Διεθνή Τράπεζα Δοτών Μυελού των Οστών.

Ποιος μπορεί να ζητήσει προκαταρκτική έρευνα;

Την προκαταρκτική έρευνα μπορεί να ζητήσει μόνο ο θεράποντας ιατρός (συνήθως Αιματολόγος ή Ογκολόγος) όταν κρίνει ότι ο ασθενής του μπορεί να χρειαστεί αλλογενή μεταμόσχευση μυελού των οστών. Επίσης έρευνα μπορεί να ζητηθεί και από οποιοδήποτε Μεταμοσχευτικό Κέντρο ή αρχείο δοτών μυελού των οστών αλλά ποτέ από τον ίδιο τον ασθενή.

Πάντοτε γίνεται τυποποίηση του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος του ασθενή;

Είναι πολύ σημαντικό να τυποποιηθούν αρχικά οι πρώτου βαθμού συγγενείς γιατί αυτοί έχουν τις περισσότερες πιθανότητες ιστοσυμβατότητας. Με την επεξεργασία των αποτελεσμάτων και τον καθορισμό των απλότυπων (ομάδες αντιγόνων που κληρονόμησε ο ασθενής από τους δύο γονείς) μπορούν να προγραμματιστούν σωστά τα επόμενα βήματα ως προς την αναζήτηση συμβατού δότη.

Πότε πρέπει η έρευνα να προχωρήσει στο εκτεταμένο οικογενειακό περιβάλλον του ασθενή;

Όταν ο έλεγχος του πρώτου βαθμού συγγενών του ασθενή έχει ολοκληρωθεί χωρίς να βρεθεί συμβατός δότης, τότε με βάση τη συχνότητα των δύο απλότυπων του ασθενή στον πληθυσμό, η έρευνα προχωρεί στοχευμένα στην αναζήτηση δότη είτε από το εκτεταμένο οικογενειακό περιβάλλον του πατέρα ή της μητέρας (θείοι, θείες, ξαδέλφια κλπ.). Στην περίπτωση που και οι δύο γονείς του ασθενή κατάγονται από το ίδιο χωριό, οι έρευνες επικεντρώνονται στους κατοίκους του χωριού αυτού.

Σε τι διαφέρει μια επίσημη από μια προκαταρτική έρευνα;

Η επίσημη έρευνα για εξεύρεση δότη ξεκινά μόνο όταν κριθεί πλέον αναγκαία η μεταμόσχευση μυελού των οστών. Προϋποθέτει την παραπομπή του ασθενή σε ένα Μεταμοσχευτικό Κέντρο και περιλαμβάνει την ενημέρωση και περαιτέρω εργαστηριακό έλεγχο πιθανών δοτών.

Ποιες είναι οι επιλογές όταν δεν βρεθεί πλήρης συμβατός δότης;

Όταν δεν βρεθεί συμβατός δότης από το άμεσο, εκτεταμένο οικογενειακό περιβάλλον ή από τους υφιστάμενους δότες του αρχείου του ιδρύματος, η έρευνα επεκτείνεται και στους δότες που είναι καταγραμμένοι στη Διεθνή Τράπεζα Δοτών Μυελού των Οστών (BMDW). Ταυτόχρονα ξεκινά και η αναζήτηση εναλλακτικής πηγής μοσχεύματος όπως είναι το αίμα του ομφάλιου λώρου.

Τι είναι η διεθνής τράπεζα δοτών μυελού των οστών;

Η Διεθνής Τράπεζα Δοτών Μυελού των Οστών (BMDW) είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας δεκάδων αρχείων δοτών με την καταχώρηση των στοιχείων τους σε ένα ηλεκτρονικό αρχείο. Οι εθελοντές δότες στο BMDW αριθμούν πέραν των 20 εκατομμυρίων στους οποίους  το Κυπριακό αρχείο έχει άμεση πρόσβαση μέσω διαδικτύου.

Πόσο διαρκεί η ολοκλήρωση μιας έρευνας αναζήτησης δότη;

Η ολοκλήρωση μιας έρευνας για αναζήτηση ιστοσυμβατού δότη διαρκεί από λίγες μέρες μέχρι και μήνες, ανάλογα με τον ιστικό τύπο του ασθενή. Έτσι είναι πολύ σημαντική η παραπομπή του ασθενή από το θεράποντα ιατρό του στο Καραϊσκάκειο Ίδρυμα άμεσα και  σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη διάγνωσή του, για την αναγκαία περαιτέρω έρευνα.

Υπάρχουν βαθμοί συμβατότητας;

Στην περίπτωση αδελφών που είναι και γονοτυπικά ίδιοι μιλούμε για ιστική ταύτιση (HLA-identical), ενώ στους (φαινοτυπικά όμοιους), μη συγγενείς, μιλούμε για ιστική ομοιότητα ή ιστοσυμβατότητα. (HLA-matched). Η ιστοσυμβατότητα δύο ατόμων χαρακτηρίζεται από τον αριθμό αντιγόνων που εξετάστηκαν και το επίπεδο στο οποίο εξετάστηκαν (χαμηλής vs ψηλής ευκρίνειας). Ο ελάχιστος αποδεκτός βαθμός συμβατότητας για αλλογενή μεταμόσχευση χαρακτηρίζεται από την εξέταση των HLA-A και HLA-B (χαμηλής ευκρίνειας) και HLA-DR (ψηλής ευκρίνειας) αντιγόνων. Βεβαίως το ιδανικό επίπεδο συμβατότητας είναι στα αντιγόνα HLA-A, B, C, DR και DQ σε βαθμό υψηλής ευκρίνειας.

Ποιος καλύπτει τα έξοδα εξεύρεσης δότη;

Η όλη διαδικασία εξεύρεσης δότη για ένα ασθενή είναι δαπανηρή. Παρόλα αυτά το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας φροντίζει για την εξεύρεση των αναγκαίων οικονομικών πόρων που χρειάζονται για τη διεκπεραίωση της έρευνας χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση  της οικογένειας του ασθενή.