Κάθε χρόνο χιλιάδες ασθενείς διαγιγνώσκονται με καρκίνο του αίματος όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα, δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, όπου η μεταμόσχευση μυελού των οστών από συμβατό συγγενή ή μη συγγενή δότη είναι η καλύτερη επιλογή για τη θεραπεία τους ώστε να σώσουν τη ζωή τους. Ακόμη και με διαθέσιμους περισσότερους από 20 εκατομμύρια εθελοντές δότες μυελού των οστών σε όλο τον κόσμο, πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να βρουν έναν συμβατό δότη. Είναι ακόμα πιο δύσκολο για τους ασθενείς από διαφορετικές φυλές και εθνικότητες να βρουν ένα ιστοσυμβατό δότη, διότι ο τύπος του ιστού είναι πιο πιθανό να είναι συμβατός με τον τύπο του ιστού κάποιου ατόμου από την ίδια φυλή ή εθνικότητα. Ένας ασθενής μπορεί να περιμένει κάποιον σαν εσένα. Θα μπορούσε να είσαι αυτός που θα σώσει μια ζωή.

Ποιος μπορεί να γίνει δότης μυελού των οστών:

Εθελοντής δότης μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε  που είναι 18 -45 χρόνων  και δεν έχει  κάποιο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα όπως μεταδοτικά νοσήματα, κακοήθειες ή καρδιοπάθειες. Η εγγραφή ως εθελοντής δότης είναι καθαρά εθελοντική και αλτρουιστική πράξη και ο δότης έχει το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη. Κανένας εθελοντής δότης δεν χρηματίζεται για την πράξη αυτή αλλά ούτε και επιβαρύνεται οικονομικά με οποιονδήποτε τρόπο.

Μπορώ να γίνω δότης μόνο για ένα συγκεκριμένο ασθενή;

Η πολιτική του Ιδρύματος είναι να μην δέχεται την καταγραφή δοτών για ένα μόνο ασθενή εκτός εάν είναι πρώτου βαθμού συγγενής δηλαδή γονιός, παιδί ή αδελφός του ασθενή. Έτσι εξασφαλίζεται η μέγιστη πιθανότητα εξεύρεσης δότη για κάθε ασθενή. Επίσης είναι σημαντικό ένας εθελοντής δότης μυελού των οστών να είναι διατεθειμένος να βοηθήσει οποιονδήποτε ασθενή ανεξαρτήτως φυλής, εθνικότητας, θρησκείας και καταβολής του ασθενή.

Μπορώ να εγγραφώ στο αρχείο αν είμαι έγκυος;

Ναι ωστόσο  παραμένετε εκτός αρχείου προσωρινά για 12 μήνες μετά τον τοκετό σας. Μετά το χρονικό αυτό διάστημα απενεργοποιείστε και μπορείτε να δώσετε μόσχευμα αν βρεθείτε συμβατή.

Γιατί πρέπει να είμαι κάτοικος Κύπρου;

Για να εγγραφεί κάποιος στο Κυπριακό Αρχείο Δοτών Μυελού των οστών, πρέπει να μένει Κύπρο, έτσι στην περίπτωση που θα βρεθεί συμβατός με κάποιο ασθενή να είναι εύκολα διαθέσιμος Αν διαμένετε εκτός Κύπρου μπορείτε να εγγραφείτε σε ένα αρχείο στην χώρα όπου ζείτε.

Νομίζω ότι μπορεί να έχω ήδη εγγραφεί. Πώς μπορώ να το επιβεβαιώσω;

Αν έχετε εγγραφεί ως δότης μυελού των οστών πιο παλιά, τότε δεν χρειάζεται να εγγραφείτε ξανά. Εάν όμως δεν είστε σίγουροι τότε επικοινωνήστε με το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα στο τηλέφωνο 22772700 .

Τι γίνεται αν βρεθώ συμβατός με κάποιο ασθενή;

Σε περίπτωση που κάποιος βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή τότε θα κληθεί για περαιτέρω ενημέρωση και εργαστηριακό έλεγχο. Επίσης θα του γίνει πλήρης ιατρική εξέταση πριν από τη λήψη του μυελού για εξακρίβωση της καλής του υγείας. Μετά από αυτή τη διαδικασία ο δότης θα κληθεί να αποφασίσει εάν θα προχωρήσει με τη διαδικασία συλλογής του μοσχεύματος.

Πώς συλλέγεται το μόσχευμα;

Υπάρχουν δύο τρόποι λήψης του μοσχεύματος μυελού των οστών. Ο παραδοσιακός τρόπος λήψης γίνεται στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού  των οστών. Η δεύτερη μέθοδος περιλαμβάνει μια φαρμακευτική αγωγή για τέσσερις ημέρες και λήψη των αρχέγονων  αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα του δότη με τη διαδικασία της "αφαίρεσης".

Συλλογή Μυελού των Οστών:

Για τη λήψη μυελού των οστών ο δότης εισάγεται στο νοσοκομείο μια μέρα πριν από την καθορισμένη ημερομηνία λήψης και εξετάζεται από τους γιατρούς. Την επόμενη ημέρα οδηγείται στην αίθουσα του χειρουργείου και κάτω από γενική αναισθησία γίνεται η λήψη μυελού των οστών, μετά από παρακέντηση των πλατεών οστών της λεκάνης. Η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει οποιανδήποτε χειρουργική επέμβαση ή ραφές. Αφαιρείται περίπου ένα λίτρο μυελού και αίμα που αντιπροσωπεύει το 5% του συνολικού μυελού του δότη, ποσότητα που αναπληρώνεται σε μερικές εβδομάδες.

Λήψη αρχέγονων κυττάρων από το αίμα:

Η λήψη περιφερικών κυττάρων περιλαμβάνει μια σύντομη φαρμακευτική αγωγή για κινητοποίηση των αρχέγονων κυττάρων από τον μυελό των οστών στην κυκλοφορία του αίματος και στη συνέχεια τη συλλογή τους με μια διαδικασία παρόμοια με αυτή της αιμοδοσίας.

Συγκεκριμένα το αίμα του δότη περνά από ένα μηχάνημα το οποίο διαχωρίζει τα αρχέγονα κύτταρα και επιστρέφει το αίμα στο δότη.

Πόσο κινδυνεύει η υγεία μου δίνοντας μόσχευμα;

Οι αναμενόμενες επιπτώσεις από τη συλλογή μοσχεύματος είναι μηδαμινές.  Για την αποφυγή οποιονδήποτε σοβαρών επιπλοκών, ο κάθε δότης περνά από ένα λεπτομερή ιατρικό έλεγχο προτού προχωρήσει στη δωρεά μοσχεύματος.

Στην λήψης μυελού των οστών,  ένας ελαφρύς πόνος στο σημείο της παρακέντησης για μερικές μέρες, είναι συνήθως το μόνο σύμπτωμα που παρουσιάζει ο δότης. Στην περίπτωση της λήψης αρχέγονων κυττάρων από το αίμα, κατά τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής, ο δότης πιθανώς να νιώσει ελαφρύ πόνο στα οστά και μερική κόπωση. Τα συμπτώματα αυτά περνούν με την παροχή καταπραϋντικών που χορηγούνται προληπτικά από το γιατρό. Μια ημέρα μετά τη συλλογή του μοσχεύματος ο δότης επανέρχεται στη ρουτίνα. Μοναδικό όφελος της δωρεάς είναι η ανεκτίμητη ηθική ικανοποίηση του δότη γνωρίζοντας ότι βοήθησε έναν συνάνθρωπο του χαρίζοντάς του ζωή.

Τι γίνεται σε περίπτωση που αλλάξω γνώμη;

Κανένας δεν μπορεί να υποχρεώσει το δότη να δώσει μόσχευμα, αλλά είναι πολύ σημαντικό κάποιος να ενημερωθεί σωστά και να το σκεφτεί σοβαρά πριν εγγραφεί στο αρχείο δοτών. Προκαλεί μεγάλη ψυχολογική αναστάτωση στους ασθενείς και την οικογένεια τους αν κάποια στιγμή αναθεωρήσει την απόφασή του ο δότης.

Πόσο συχνά θα μου ζητηθεί να δώσω μόσχευμα;

Είναι σπάνιο να ζητηθεί από κάποιον δότη να δώσει μόσχευμα περισσότερο από μία φορά στη ζωή του. Σε μερικές περιπτώσεις όμως, όπως υποτροπής της ασθένειας του δέκτη (ασθενή), είναι δυνατό να χρειαστεί να δώσει μόσχευμα ξανά στον ίδιο ασθενή. Είναι επιλογή του δότη να προχωρήσει σε δεύτερη δωρεά μοσχεύματος  Το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα  δεν επιτρέπει τη δωρεά μοσχεύματος από έναν εθελοντή δότη για πέραν από ένα ασθενή.

Γνωρίζεται ποτέ ο ασθενής με τον δότη του;

Καθ' όλη τη διαδικασία της δωρεάς, αλλά και μετά, υπάρχει πλήρης ανωνυμία τόσο του δότη όσο και του ασθενή. Η νομοθεσία της Κύπρου απαγορεύει αυστηρά την άμεση ή την έμμεση αποκάλυψη της ταυτότητας του δότη ιστών και κυττάρων στον ασθενή ή του ασθενή στο δότη. Το Ίδρυμα επιτρέπει την ανταλλαγή μιας ευχετήριας κάρτας ή μιας σύντομης επιστολής από το δότη στον ασθενή και αντίστροφα, αφού όμως ελεγχθεί από το προσωπικό του Αρχείου για να αφαιρεθούν οποιαδήποτε προσωπικά  στοιχεία αποκαλύπτουν την ταυτότητά του.